Milli Qurtuluş Günü – Azərbaycanın müstəqilliyini xilas edən dönüş nöqtəsi

Cəbrayıl Cəbrayılov

İş adamı 

Azərbaycanın müasir tarixində elə taleyüklü günlər var ki, bu günlər sadəcə bir təqvim hadisəsi deyil, bir xalqın yenidən dirçəlişi, ayağa qalxması, öz taleyinə sahib çıxması anlamını daşıyır. Belə günlərdən biri də 15 iyun – Milli Qurtuluş Günüdür. Bu tarix, yalnız bir siyasi hadisə deyil, Azərbaycan dövlətçiliyinin dağılmaq təhlükəsindən xilas edildiyi, xalqın gələcəyinə sahib çıxdığı gün kimi qiymətləndirilir.

Azərbaycan 1991-ci ildə dövlət müstəqilliyini bərpa etsə də, bu müstəqillik güclü təməllərə malik deyildi. İllərlə totalitar sistemdə yaşamış bir cəmiyyət, siyasi institutları olmayan bir dövlət, separatizmin baş qaldırdığı bir region və regiona göz dikmiş xarici qüvvələr – bütün bunlar Azərbaycanın qarşısında duran təhlükələri daha da böyüdürdü.

Müstəqilliyin ilk illərində siyasi qeyri-sabitlik, iqtidar çəkişmələri, vətəndaş qarşıdurmaları, iqtisadi çöküş və Qarabağda davam edən işğal Azərbaycanı parçalanmaq həddinə çatdırmışdı. 1992-1993-cü illərdə hakimiyyətə gələn AXC-Müsavat cütlüyü bu problemləri həll etmək əvəzinə, vəziyyəti daha da ağırlaşdırdı. Dövlət idarəçiliyindəki təcrübəsizlik, şəxsi maraqların önə çəkilməsi, populizm və siyasi revanşizm ölkəni xaosa sürüklədi.

1993-cü ilin iyun ayında Gəncədə qaldırılan silahlı qiyam və ölkənin bir neçə regionunda baş verən qarşıdurmalar artıq Azərbaycanda vətəndaş müharibəsi təhlükəsinin real olduğu bir mərhələni ortaya çıxardı. Hakimiyyətin acizliyi, xalqın narazılığı və siyasi sistemin iflic vəziyyəti dövlətin tam çökməsi ilə nəticələnə bilərdi.

Məhz bu kritik anda xalqın bütün təbəqələri ümidini Naxçıvanda yaşayan, uzaqgörən və təcrübəli siyasi lider Heydər Əliyevə bağladı. İnsanlar bilirdilər ki, bu tarixi şəxsiyyət ölkəni xaosdan çıxarmağa qadirdir.

1993-cü ilin iyununda Heydər Əliyev xalqın və o vaxtkı siyasi rəhbərliyin dəvəti ilə Bakıya gəldi və 15 iyun tarixində Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri seçildi. Bu hadisə, ölkədə siyasi sabitliyin yaranması və dövlətçiliyin xilas edilməsi üçün dönüş nöqtəsi oldu. Elə bu səbəbdən 15 iyun sonradan Milli Məclisin qərarı ilə “Milli Qurtuluş Günü” kimi tarixiləşdi.

Heydər Əliyev siyasi səriştəsi, qətiyyəti və xalqla olan etimad bağları sayəsində ölkədə baş alıb gedən qarşıdurmalara son qoydu. İlk növbədə silahlı qrupların tərksilah olunması və mərkəzi hakimiyyətin bərpası istiqamətində ciddi tədbirlər görüldü.

Milli Qurtuluş Günü ilə başlayan dövr sadəcə təhlükədən xilas olmaq dövrü deyil, yeni dövlətin qurulması və möhkəmləndirilməsi mərhələsi idi. Heydər Əliyev bu çətin mərhələdə Azərbaycanı hüquqi, demokratik, dünyəvi və unitar dövlət kimi qurmaq üçün sistemli islahatlara başladı.

• Yeni Konstitusiya layihəsi hazırlandı və 1995-ci ildə ümumxalq səsverməsi ilə qəbul edildi.
• Dövlət institutlarının fəaliyyəti gücləndirildi.
• Qanunvericilik bazası formalaşdı.
• Seçki sistemləri və siyasi partiyaların fəaliyyəti tənzimləndi.

Bütün bunlar qanunun aliliyinə əsaslanan müasir Azərbaycan dövlətinin bünövrəsini təşkil etdi.

Milli Qurtuluş prosesi Azərbaycanın xarici siyasətində də köklü dəyişikliklərə səbəb oldu. Heydər Əliyev rəhbərliyi ilə beynəlxalq aləmlə qarşılıqlı hörmət və bərabərhüquqlu əməkdaşlığa əsaslanan xarici siyasət yürüdülməyə başlandı.

Azərbaycan beynəlxalq təşkilatlarla – BMT, ATƏT, Avropa Şurası, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və digər qurumlarla əlaqələrini gücləndirdi. Neft müqavilələrinin imzalanması ilə Qərb dövlətləri ilə iqtisadi əməkdaşlıq başladı, Azərbaycanın strateji əhəmiyyəti artdı.

1994-cü ilin sentyabrında imzalanan “Əsrin müqaviləsi” yalnız enerji sahəsində deyil, Azərbaycanın ümumi inkişafı üçün də həlledici rol oynadı. Bu sazişlə Azərbaycan dünya enerji xəritəsində önəmli mövqe qazandı, xarici sərmayələr cəlb olundu və iqtisadiyyat canlandı.

Bu dövrdə bir sıra iri infrastruktur layihələri həyata keçirildi, yeni yollar, körpülər, müəssisələr tikildi. Azərbaycan xalqı illərdir gözlədiyi rifah artımını bu dövrdə hiss etməyə başladı.

Milli Qurtuluş prosesi eyni zamanda müasir və güclü ordu quruculuğunun əsasının qoyulduğu dövrdür. 1994-cü ilin mayında əldə olunan atəşkəsdən sonra orduya yatırımlar artdı, struktur islahatları aparıldı, təlimlər və hərbi texnika təchizatı həyata keçirildi.

Heydər Əliyev hər zaman vurğulayırdı: “Güclü ordu, güclü dövlətin təməlidir.” Bu ideya bu gün də öz aktuallığını qoruyur və Azərbaycanın 2020-ci ildə qazandığı zəfərin əsaslarını təşkil edir.

Milli Qurtuluş Günü ilə başlayan dövrdə Heydər Əliyevin apardığı ən vacib işlərdən biri də xalqı ətrafında birləşdirmək, milli həmrəyliyi təmin etmək idi. O, siyasi mənsubiyyətindən asılı olmayaraq bütün qüvvələrlə dialoqa açıq idi. Bu yanaşma cəmiyyətdəki qütbləşməni aradan qaldırdı, güclü vətəndaş cəmiyyətinin formalaşmasına təkan verdi.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi kursu bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla və yaradıcı şəkildə davam etdirilir. İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan daha da güclənmiş, modernləşmiş və beynəlxalq arenada nüfuz qazanmışdır.

2020-ci ildə əldə edilən 44 günlük Vətən müharibəsi zəfəri, 2023-cü ildə suverenliyin tam bərpası, regionda yeni reallıqların yaranması – bütün bunlar 15 İyunda başlanan qurtuluş yolunun məntiqi davamıdır.

Milli Qurtuluş Günü, bu gün Azərbaycan gəncləri üçün sadəcə bir bayram yox, həm də milli dəyərlərin, vətənpərvərliyin, liderə və dövlətçiliyə inamın nümunəsidir. Gənclər bu tarixdən dərs çıxarmalı, azadlıq və sabitlik kimi dəyərlərin nə qədər böyük zəhmət və fədakarlıqla əldə olunduğunu unutmamalıdır.

15 İyun – Milli Qurtuluş Günü Azərbaycan xalqının milli qürur günü, dövlətçiliyimizin xilası, xalqla liderin tarixi birliyinin nümunəsidir. Bu gün təkcə ötən çətinlikləri xatırlamaq üçün deyil, həm də gələcəyə daha güclü, daha inamlı addımlamaq üçün əzmlə qeyd edilməlidir.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin də dediyi kimi: “Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi əbədidir, dönməzdir və sarsılmazdır!”