Xeyriyyəçi, vətənpərvər xanım Zərniyar Kərimova: 14 İYUL – TARİXİ DÖNÜŞ, BÖYÜK QAYIDIŞIN BAŞLANĞICI...

Azərbaycan tarixində elə günlər var ki, təkcə təqvimdə bir tarix olmaqdan çıxaraq xalqın taleyində dönüş nöqtəsinə çevrilir. 14 iyul 1969-cu il də məhz belə günlərdəndir. Həmin gün Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi seçilməklə ölkəmizin tarixində yeni bir dövrün – tərəqqi, milli dirçəliş və özünüdərk dövrünün başlanğıcını qoydu. Bu, yalnız bir liderin hakimiyyətə gəlməsi deyildi, bu, bir xalqın mənəvi və siyasi yüksəlişə doğru atdığı ilk addım idi. 14 iyul tarixi sonradan “Böyük Qayıdış” ideyasının da ideoloji təməlini formalaşdırdı.

1960-cı illərin sonları Azərbaycan SSR üçün durğunluq illəri idi. Siyasi passivlik, iqtisadi gerilik, sosial ədalətsizlik və milli dəyərlərə qarşı biganə münasibət ölkədə mənəvi süstlük yaratmışdı. Bu çətin və mürəkkəb şəraitdə xalqın taleyinə yazılmış xilaskar rolu məhz Ulu Öndər Heydər Əliyev öz üzərinə götürdü.

Onun rəhbərliyə gəlişi ilə dövlət idarəçiliyində prinsipiallıq, məsuliyyət və vətənpərvərlik meyarları üstünlük qazandı. İqtisadiyyatın dirçəldilməsi ilə yanaşı, milli şüurun oyadılması, tariximizə və dəyərlərimizə qayıdış dövrü başlandı. Ulu Öndər Heydər Əliyev sadəcə rəhbər deyildi – o, millətin oyanışını həyata keçirən bir ideya daşıyıcısı idi.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin ən böyük xidmətlərindən biri xalqın milli ruhunu oyatması idi. Azərbaycanlı kimliyinin, dili və tarixi ilə fəxr edən, öz mədəniyyətinə sahib çıxan, dəyərlərinə bağlı bir cəmiyyət formalaşmağa başladı. Bu, Sovet rejiminin ağır ideoloji təzyiqləri altında asan məsələ deyildi. Amma Ulu Öndər Heydər Əliyev xalqı öz kökünə, mənəviyyatına, milli özünüdərkə qaytarmaq üçün sistemli addımlar atdı.

Məktəblərdə Azərbaycan tarixinə daha çox yer verilməyə başlandı. Xalq ədəbiyyatı, klassik poeziya, aşıq sənəti, muğam kimi milli-mədəni sərvətlərimiz dövlətin himayəsi altına alındı. Dövlət səviyyəsində keçirilən mədəni tədbirlərdə milli dəyərlər ön planda tutuldu. Bu, təkcə mədəni deyil, siyasi anlamda da cəsur və uzaqgörən bir addım idi.

Ulu Öndər Heydər Əliyevinrəhbərliyidövründə ənmühümislahatlardanbirikadrsahəsində aparıldı. Onun əsas prinsipi vətənə sədaqətli, peşəkar və savadlı gənclərin irəli çəkilməsi idi. O, Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən istedadlı gəncləri aşkar edir, onların yüksək təhsil almasına və məsul vəzifələrə irəli çəkilməsinə şərait yaradırdı.

Bu siyasətin nəticəsində Azərbaycanda güclü intellektual potensiala malik yeni bir elita – mühəndislər, alimlər, müəllimlər, həkimlər və idarəçilər nəsli yetişdi. Bu elita sonradan Azərbaycanın müstəqilliyi və dövlətçiliyi üçün əsas dayaqlardan biri oldu.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin rəhbərlik etdiyi dövrdə Qarabağ bölgəsi – xüsusilə Şuşa şəhəri – xüsusi diqqət mərkəzində idi. Ulu Öndər bu bölgəni Azərbaycanın mədəniyyət incisi kimi dəyərləndirir, onu qorumaq və inkişaf etdirmək üçün sistemli tədbirlər görürdü. Hələ 1970-ci illərdə Qarabağın sosial-iqtisadi inkişafı üçün dövlət proqramları hazırlanmış, yeni məktəblər, xəstəxanalar, mədəniyyət ocaqları istifadəyə verilmişdi.

Xüsusilə Şuşa şəhərinə dair verdiyi göstərişlər tarixi əhəmiyyət daşıyırdı. O, Şuşanın qorunmasının milli məsələ olduğunu bəyan etmişdi. Şuşada Vaqif Poeziya Günlərinin keçirilməsi, mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin ora yönləndirilməsi bu qayğının bariz nümunələri idi. Ulu Öndər Heydər Əliyev bu yanaşması ilə göstərirdi ki, Qarabağ təkcə bir bölgə deyil, Azərbaycanın tarixi və mənəvi qalasıdır.

14 iyul tarixində başlanmış milli oyanış prosesi, əslində, Böyük Qayıdışın ilkin mərhələsi idi. Bu qayıdış torpaqlara deyil, düşüncələrə, milli kimliyə qayıdış idi. O illərdə başlayan milli şüurun formalaşması prosesi, sonradan 1990-cı illərdə dövlət müstəqilliyinin bərpası üçün zəmin yaratdı.

1993-cü ildə xalqın çağırışı ilə yenidən hakimiyyətə qayıdan Ulu Öndər Heydər Əliyev bu qayıdışı reallaşdırdı. Dövlətçiliyin əsasları onun qətiyyəti ilə formalaşdı, ölkədə sabitlik, hüquq və idarəetmə sistemi bərqərar oldu. Əslində, bu da Böyük Qayıdışın davamı idi – xalqın inamla öz liderinə, dövlətinə və gələcəyinə dönüşü idi.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin xidmətləri təkcə idarəetmə mexanizmi ilə ölçülməməlidir. O, Azərbaycan xalqının düşüncəsində dövlətçilik təfəkkürünü formalaşdırdı. Onun rəhbərliyi ilə dövlət anlayışı sadəcə bir idarəetmə qurumu deyil, xalqın iradəsinin və birliyinin təcəssümünə çevrildi.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin “Dövlət – xalq üçündür” prinsipi bu gün də öz aktuallığını qoruyur. Onun həyata keçirdiyi siyasət xalqın rifahını, təhlükəsizliyini və milli maraqlarını prioritetə çevirdi. O, Azərbaycanı sadəcə idarə etmədi, onu bir ideya ətrafında birləşdirdi – bu ideya isə milli dövlətçilik idi.

Ulu Öndərin əsas ideyalarından biri Qarabağın azadlığı və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü idi. O, dəfələrlə bəyan edirdi: “Qarabağ Azərbaycandır və belə də qalacaq!” Bu vəd onun siyasi davamçısı Prezident İlham Əliyev tərəfindən reallığa çevrildi. 2020-ci ildə baş verən Vətən müharibəsi və 2023-cü ildə Azərbaycanın tam suverenliyinin bərpa olunması Böyük Qayıdış ideyasının zirvəsidir.

Bu gün azad edilmiş torpaqlarda həyata keçirilən bərpa və yenidənqurma işləri, doğma yurdlarına qayıdan ailələr, açılan məktəblər və xəstəxanalar, salınan yeni yollar və dəmir yollar – bütün bunlar Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi irsinin təntənəsidir.

14 iyul tarixi, Azərbaycan xalqının milli-mənəvi, siyasi və iqtisadi inkişaf yolunun əsasını qoyan müqəddəs gündür. Bu tarixlə başlayan yol xalqımızın tarixinə “Tərəqqi yolunun başlanğıcı” kimi yazıldı. Ulu Öndər Heydər Əliyev isə bu yolun qurucusu, Böyük Qayıdış ideyasının müəllifi, Azərbaycanın ən qüdrətli dövlət xadimi kimi əbədiyaşardır.

Bu gün Ulu Öndərin siyasi varisi Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə bu yol davam etdirilir. Qarabağda üçrəngli bayrağımız dalğalanırsa, bu, məhz 14 iyulda başlanan böyük tarixi yolun nəticəsidir. Ulu Öndər Heydər Əliyev məktəbi bu gün də yaşayır, inkişaf edir və gələcək nəsillərə yol göstərir.

Allah Ulu Öndər Heydər Əliyevə rəhmət eləsin, ruhu şad olsun.