15 İyun – Qurtuluşdan Zəfərə gedən yolun başlanğıcı

İlqar Mahmudov

Quba Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı

“Zaman bir xalqı yox etmək istəyəndə, ilk əvvəl onun yaddaşını silər” – Heydər Əliyev yaddaşı silinməz etdi. Tarix təkcə keçmişin təqvimi deyil. O, xalqın yaddaşında həkk olunan izlər toplusudur. Azərbaycan xalqının yaddaşında isə 15 İyun 1993-cü il həm faciənin sonu, həm də bir xilası simvolizə edir. Bu günün adı təkcə “Milli Qurtuluş Günü” deyil – bu, Azərbaycanın məhv olmaqdan xilas edilərək, yenidən doğulduğu bir gündür. Bu gün, Heydər Əliyevin qayıdışı ilə dövlətçiliyin bərpası, xalqla liderin birliyinin möhkəmləndiyi tarixdir.

1991-ci ildə müstəqillik əldə edən Azərbaycan dövləti çox keçmədən vəhşi bir xaosun, vətəndaş qarşıdurmasının, separatizm və işğalların içində boğulmağa başladı. Müstəqillik kağız üzərində var idi, amma reallıqda dövlət yox dərəcəsindəydi. O zaman xalqın bir ümidi vardı – illər boyu onu inkişaf, intizam və idarəçiliklə tanımış Heydər Əliyev.

1993-cü ilin iyununda ölkədəki vəziyyət o həddə çatmışdı ki, xalq küçələrə axışaraq bir nəfərin adını çağırırdı: Heydər Əliyev! Bu çağırış təsadüf deyildi – bu, xalqın tarix qarşısında son ümidiydi. Və Heydər Əliyev bu çağırışı eşitdi.

15 iyun 1993-cü il – Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri seçildi. Bəziləri üçün bu sadəcə siyasi vəzifənin dəyişməsi idi. Amma xalq üçün bu, ölkənin dağılmaqdan xilas olunması, dövlətin nəfəs alması, millətin başını dik tutmağa başlaması idi. Bu tarixdə əslində xalq öz liderinə qovuşdu, lider xalqın qurtuluşuna çevrildi.

Heydər Əliyevin ilk gündən prioriteti sabitliyin bərpası oldu. Çünki o bilirdi ki, qan tökülən, qarşıdurmaların tüğyan etdiyi bir torpaqda inkişafdan danışmaq olmaz. O, qanunsuz silahlı dəstələri tərksilah etdi, hüquqi dövlətin əsaslarını qurdu, cəmiyyətə təhlükəsizlik hissi aşıladı.

Bu sabitlik yalnız daxildə deyil, xaricdə də Azərbaycanın imicini dəyişdi. Azərbaycan artıq təkcə problemli bir bölgə kimi deyil, çox böyük potensiala sahib sabit dövlət kimi tanınmağa başladı.

1994-cü ilin sentyabrında imzalanmış “Əsrin müqaviləsi” ölkəyə milyardlarla sərmayə axınını təmin etdi. Lakin bu müqavilənin ən böyük nailiyyəti iqtisadi mənfəətdən daha çox, Azərbaycanın geosiyasi çəkisinin artması oldu. Dünyanın enerji nəhəngləri bu kiçik Qafqaz ölkəsinə yönəldi və Azərbaycanın enerji resursları beynəlxalq bazara çıxmağa başladı.

Heydər Əliyev təkcə müqavilə bağlamadı, xalq üçün iqtisadi sabah yaratdı. Onun rəhbərliyi ilə yaradılan Neft Fondu gələcək nəsillər üçün iqtisadi dayanıqlığın təminatına çevrildi.

Heydər Əliyev yaxşı bilirdi: ordu olmadan dövlət də yoxdur, xalq da. Qarabağ münaqişəsi və 1990-cı illərin əvvəllərindəki silahlı qarşıdurmalar bir daha göstərmişdi ki, Azərbaycanın nizami ordusu olmalıdır. O, ordu quruculuğunu dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri etdi. Ordunun strukturu formalaşdırıldı, hərbi təlimlər və texniki baza gücləndirildi, vətənpərvərlik ruhu yüksəldildi.

Və bu gün Azərbaycanın 2020-ci il Zəfəri məhz o təməl üzərində ucaldı.

Heydər Əliyev qanunsuzluğun hökm sürdüyü bir ölkəni hüquq əsasında idarə olunan bir dövlətə çevirmək istəyirdi. 1995-ci ildə qəbul olunan Konstitusiya bu siyasətin təcəssümü oldu. İnsan hüquqları, mülkiyyət hüququ, siyasi plüralizm, milli maraqlar – bütün bu anlayışlar məhz bu Konstitusiyanın içində yer aldı.

Hüquqi islahatlar dövlət strukturlarının peşəkarlaşmasına səbəb oldu. Hakimiyyət bölgüsü, azad məhkəmə sistemi, müstəqil KİV anlayışları formalaşdı.

Heydər Əliyevin tarix qarşısında ən böyük xidmətlərindən biri də azərbaycançılıq ideologiyasının formalaşdırılmasıdır. Bu ideya, müxtəlif bölgələrdən, dinlərdən, etnik köklərdən olan insanların bir dövlət – bir bayraq – bir vətən ətrafında birləşməsinə səbəb oldu.

Azərbaycançılıq təkcə siyasi anlayış deyil, bir yaşam fəlsəfəsidir. Bu ideologiya milli şüuru, vətən sevgisini, dövlətə sədaqəti özündə birləşdirən bir dəyərlər toplusudur.

Heydər Əliyev Azərbaycanın müstəqil siyasət yürüdə bilməsi üçün balanslaşdırılmış diplomatik münasibətlər qurdu. Onun xarici siyasəti prinsipsiz neytrallıq yox, prinsipial müstəqillik idi. O, həm Qərblə, həm də Şərqlə əməkdaşlıq etdi, amma heç bir qütbdən asılı olmadı.

O, Azərbaycanın regional və beynəlxalq arenada etibarlı tərəfdaş kimi tanınmasına nail oldu. Azərbaycanın BMT, ATƏT, İƏT və digər təşkilatlarla əməkdaşlığı məhz onun siyasətinin məhsuludur.

“Gələcəyin Azərbaycanı bu günün gəncləri üzərində qurulacaq,” – deyirdi Heydər Əliyev. O, təhsili dövlət siyasətinin prioriteti elan etdi. Təhsil islahatları həyata keçirildi, gənclərin xaricdə təhsil almaları üçün imkanlar yaradıldı, milli təhsil sistemi yenidən quruldu.

Bu siyasət nəticəsində bu gün Azərbaycanın gəncləri müasir, vətənpərvər, təşəbbüskar bir nəslə çevrilib. Bu gün hərbi zəfər də, iqtisadi inkişaf da, beynəlxalq nailiyyətlər də – həmin gənc nəslin əməyinin nəticəsidir.

15 iyun təkcə dövlətin xilas günü deyil – bu, xalqın ruhunun yenidən doğulduğu gündür. Heydər Əliyev təkcə idarə edən lider deyildi – o, xalqın ruhunu, iradəsini, dövlətə inamını bərpa edən xilaskardı. Onun rəhbərliyi ilə millət yenidən gücünü, birliyini, inamını kəşf etdi.

Bu tarix bizə öyrədir ki, hətta ən çətin anda belə xalq-lider birliyi varsa, heç nə itirilməyib. 15 iyun – bu birliyin rəmzidir.

O deyirdi: “Mən həyatım boyu Azərbaycan xalqına xidmət etmişəm. Bu gündən sonra da bütün həyatımı xalqıma həsr edirəm.”

Bu xidmət yolu – dövlətçilik, xalq sevgisi, cəsarət və məsuliyyət yoludur. Bu yolun davamı isə bu gün də yaşayır. Prezident İlham Əliyev atasının müəyyən etdiyi strateji istiqaməti qətiyyətlə davam etdirir. Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycan Qarabağ Zəfərini yazdı, ərazi bütövlüyünü bərpa etdi, müasir dövlətə çevrildi.

Bu da göstərir ki, Heydər Əliyevin irsi – təkcə xatirə deyil, gələcəyə aparan canlı yol xəritəsidir.

15 İyun sadəcə bir tarix deyil. Bu gün – millətin bir daha diz çökməyəcəyinin sübutudur.
Bu gün – Azərbaycanın dövlət kimi silinməsinin qarşısını alan iradənin qələbəsidir.
Bu gün – bir insanın xalqına sonsuz sədaqətinin, bir xalqın isə liderinə sonsuz ehtiyacının tarixidir.

Heydər Əliyev – dövlətin canı, xalqın ruhu, azadlığın səsi, sabitliyin təməlidir.

15 İyun – o böyük yolun başlandığı gündür.