26 YANVAR LƏNKƏRAN FACİƏSİ

1990- cı il  yanvarın 19-dan 20-nə keçən  gecə Rus imperiyası tərəfindən Bakda  dinc xalqa qarşı divan  tutaraq bəşəriyyət tarixinə qanlı hərflərlə yazılan  "20 Yanvar" faciəsini törədildi.  Bu faciəni dünya bilməsin deyə  həmin gecə  telestudiyanın enerji bloku partadıldı.   
  Lənkəraranin  mərd və cəsur oğulları  Rus   imperiyasının törətdiyi faciəyə görə etiraz edərək ayağa qalxdılar. Radioötürücülər vasitəsi ilə  beş dildə 20 Yanvar faciəsi  dünyada  ictimailəşdirildi. Həmən  ərəfədə milli mudafiə qüvvələri yaradıldı. Ləkərandakı  avtomobil məktəbinin yataqxanası milli müdafiə qüvvələrinin qərargahı oldu. 
Rayonun mərkəzi meydanında  mitinqlər davam  edirdi. Həmin mitinqlərdə mən də iştirak edərək tribunadan birbaşa  Qorbaçovu lənətləyirdim. Mitinqə yığışan insan axını  təlatümə gələn dənizi bizə xatırladırdı. Onda mənim cəmi 19 yaşım vardı. 
  Xatırladaq ki, Rus imperiyası Azərbaycana biganəlik göstərərək  Ermənistanı  acıq-aşkar müdafiə edirdi. Onun Qarabağ  ərazisində törədilmiş vəhşiliklərə şərait yaratması  Lənkəran rayonunun sakinlərini bərk hiddətləndirmişdi.
İmperiyaya  etimadsızlıq olaraq  11yanvar 1990-cı il tarixində  Lənkəranda sovet  hakimiyyəti devrildi.  Amma həmin ərəfədə heç bir qanun pozuntusu baş vermədi. 
 Hakimiyyətə xalq nəzarət edirdi.  20 Yanvar faciəsindən sonra rayon camaatı  hiddətlənərək  öz partiya və komsomol biletlətini Lənkəranın Mərkəzi meydanında yandırdılar. Lənkərandakı  olaylardan xəbərdar olan imperiyanın başında duran Mixail   Qorbaçov  daha da amansizlaşaraq  bu rayona   divan tutmasına qərar verdi. Vəziyyətdən  xəbərdar olan  Milli Müdafiə qüvvələri  dinc əhaliyə ziyan dəyməsin  deyə  Lənkəran rayonundakı İstisu meşəliyinə yığışıb gözləmə mövqeyində qamışdılar. Burada xeyli sayda qüvvə yerləşmişdi. Onlarin  məqsədi isə  Qarabağ ərazisində  ermənilərin  törətdikləri təxribatlara son qoyulması və 20 Yanvar faciəsinə hüquqi qiymət  verilməsi idi.  
 26 yanvar 1990- cı il saat 14:00-da  Lənkəranın bir sıra rəhbər işçiləri və Rus hərbçilərinin rəsmilərinin  birgə  iştirakı ilə Milli müdafiə qüvvələri arasında danışıq aparıb, işi dinc yolla həll etmək lazım idi. 
Saat  13:30-da  Rus hərbiçiləri  bəhanə olaraq milliyyətcə  tatar olan  bir zabiti arxadan vuraraq hücuma keçdilər. Müdafiə  qüvvələrindən 5 nəfər şəhid oldu, 40 nəfər tutuldu.   Bir nəfər isə vertolyotda ikən verilən işgəncə nəticəsində dünyasını dəyişdi. 
20 Yanvar və 26Yanvar  faciəsinin  11şəhidinin məzarı Lənkərandaki Şəhidlər xiyabanindadir. Allah cəmi şəhidlərimizi rəhmət eləsin.
  Mən 26 yanvar Lənkəran faciəsinin hər  bir şahidindən xahiş  edirəm ki, həmin hadisələrlə bağlı xatirələrini  paylaşsınlar. Bu bizim şanlı tariximizdir.                                                                                                      

Zahid HƏBİBOĞLU.