Qanlı 20 yanvar faciəsindən 35 il ötür...

20 Yanvar 1990-cı il, Azərbaycan tarixində həm faciə, həm də qəhrəmanlıq günü kimi həkk olunmuşdur. Həmin gün, sovet ordusunun Bakıya daxil olaraq dinc insanlara qarşı törətdiyi qanlı qırğın, Azərbaycan xalqının milli azadlıq uğrunda mübarizəsinin parlaq nümunəsi və tariximizin unudulmaz səhifəsidir.
20 Yanvar hadisələri sovet imperiyasının Azərbaycan xalqının azadlıq ruhunu sındırmaq üçün etdiyi qəddar bir cəhddir. Həmin vaxt Azərbaycanın müstəqillik uğrunda hərəkatı genişlənmişdi. Xalq ədalətsizliklərə, Qarabağda erməni təcavüzünə və mərkəzi hökumətin laqeyd siyasətinə qarşı etiraz edirdi. Bu mübarizəni boğmaq məqsədilə, 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə sovet ordusu Bakıya daxil oldu. Onlar yüzlərlə dinc sakini vəhşicəsinə qətlə yetirdi, minlərlə insan yaralandı, çox sayda bina və insan tələfatı oldu.
Bu qanlı hadisə xalqımızın ruhunu sındırmadı, əksinə, milli azadlıq mübarizəsini daha da gücləndirdi. Şəhidlərimizin tökülən qanı, xalqımızın birliyini, həmrəyliyini möhkəmləndirdi və Azərbaycanın müstəqilliyə gedən yolunu işıqlandırdı. Qətlə yetirilən günahsız insanlar milli qəhrəmanlarımıza çevrildi. Xalq onların xatirəsini əziz tutaraq, hər il 20 Yanvar günündə Şəhidlər Xiyabanına axışır və onları dərin ehtiramla yad edir.

 
Hadisələrdən sonra Azərbaycan xalqı baş verənlərin ədalətsizliyinə dünya ictimaiyyətinin diqqətini çəkməyə çalışdı. O vaxt ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycanın Moskvadakı nümayəndəliyinə gələrək, qanlı faciəni kəskin şəkildə pislədi. Onun cəsarətli çıxışı, xalqın haqq səsini beynəlxalq səviyyədə duyurmaq üçün atılan mühüm addımlardan biri oldu.
20 Yanvar hadisələri təkcə Azərbaycan xalqının milli iradəsini nümayiş etdirmədi, həm də sovet imperiyasının çöküşünü sürətləndirən mühüm tarixi hadisələrdən biri oldu. Bu faciə, eyni zamanda, xalqımızın azadlıq və müstəqillik ideallarına olan sadiqliyinin simvoluna çevrildi. Nəticədə, 1991-ci ildə Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdi və şəhidlərimizin arzularını həyata keçirdi.
Bu gün 20 Yanvar, həm kədər, həm də qürur günü kimi qeyd olunur. Həmin gün biz şəhidlərimizi yad edərək, onların müqəddəs qanının Azərbaycan xalqının azadlıq mübarizəsindəki rolunu anırıq. Eyni zamanda, bu tarix bizə milli birliyimizin və müstəqilliyimizin əbədi olduğunu xatırladır. Azərbaycan xalqı hər zaman şəhidlərin xatirəsini əziz tutaraq, müstəqil dövlətinin inkişafı üçün yorulmadan çalışır.
Beləliklə, 20 Yanvar – qanla yazılan tariximizdir. Bu tarix, milli azadlıq mübarizəmizin ən şanlı səhifələrindən biri olmaqla yanaşı, gələcək nəsillərə qəhrəmanlıq və vətənpərvərlik dərsi verir.

20 Yanvar faciəsi, Azərbaycan tarixinin ən qanlı və acılı hadisələrindən biri olaraq, yalnız fiziki qırğınla məhdudlaşmamış, həm də xalqın müstəqillik uğrunda mübarizəsinə böyük təsir göstərmişdir. Bu faciə, Sovet İttifaqının Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirdiyi qəddar əməliyyatın nəticəsi olaraq, bir çox insanın həyatını itirməsinə, bədən xəsarətləri almasına və mənəvi travmalar yaşamasına səbəb olmuşdur. Lakin bu faciənin ən vacib tərəflərindən biri, Ulu Öndər Heydər Əliyevin bu hadisəyə qarşı göstərdiyi cəsarətli və prinsipial mövqedir.

20 Yanvar faciəsinin baş verdiyi dövrdə, Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın rəhbərliyi ilə əlaqədar deyil, Sovet İttifaqının Moskvada olan siyasi rəhbərliyindəki vəzifəsini icra edirdi. Bu vəziyyət, onu çox çətin bir mövqeyə gətirdi, çünki faciənin baş verdiyi günlərdə o, ölkəsinin başında olmasa da, Azərbaycanın baş verənlərə necə reaksiya verdiyini dərindən hiss edirdi.

Faciənin ertəsi günü, 21 Yanvar 1990-cı ildə, Heydər Əliyev Moskvada Azərbaycan Respublikasının daimi nümayəndəliyinə gəldi. Burada, o, faciə ilə bağlı kəskin etirazını bildirərək, baş vermiş bu hadisəni qətiyyətlə pislədi. O, Azərbaycanın Moskvadakı daimi nümayəndəliyindəki bir çıxışında Sovet İttifaqı rəhbərliyinin, xüsusən də Mikhail Qorbaçovun və onun komandasının, Azərbaycanın öz hüquqları uğrunda mübarizə aparan xalqını qanla boğmağa çalışan addımlarını sərt şəkildə qınamışdır. Bu, Ulu Öndərin həmin dövrdə öz xalqının yanında durmasının və ona qarşı həyata keçirilən zorakılığa qarşı mübarizə aparmasının vacib bir göstəricisi idi.

Heydər Əliyev, o dövrdəki Sovet İttifaqının bir çox rəhbərlərindən fərqli olaraq, Azərbaycanın haqqını, onun müstəqillik istəyini və xalqın şərəfini qorumaq üçün hər cür təzyiqə qarşı mübarizə aparmağa qərar verdi. O, hadisə ilə bağlı sərt etirazını və faciə qurbanlarının ailələrinə başsağlığı verərək, yalnız Azərbaycan xalqının deyil, bütün dünya xalqlarının gözündə Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsinin liderinə çevrildi.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin 20 Yanvar hadisəsinə münasibəti yalnız onun liderlik bacarıqlarını deyil, həm də onun xalqına olan dərin sevgi və sadiqliyini göstərdi. O, hər zaman Azərbaycanın müstəqilliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə aparanların yanında olmuş, xalqının haqqını qorumaq üçün hər hansı bir qurban verməyə hazır olmuşdur. Onun bu mövqeyi, Azərbaycan xalqı üçün güclü bir psixoloji dəstək və motivasiya qaynağı oldu. O, hər zaman deyirdi ki, Azərbaycan xalqı, heç bir müdaxiləyə və təzyiqə baxmayaraq, öz müstəqilliyini əldə etməli və qorumağa davam etməlidir.

Heydər Əliyev, 20 Yanvar faciəsinin ardından, Azərbaycanın siyasi müstəqilliyi və azadlığı uğrunda mübarizəni davam etdirdi. 1990-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanın müstəqillik uğrunda verdiği mübarizədə onun rəhbərliyi çox böyük əhəmiyyət kəsb etdi. 1993-cü ildə Heydər Əliyevin siyasi lider kimi geri dönməsi və ölkənin rəhbərliyinə gəlməsi, Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunması və ölkənin sabitliyinin təmin edilməsi üçün olduqca əhəmiyyətli bir mərhələ oldu.

Heydər Əliyevin 20 Yanvar faciəsinə qarşı göstərdiyi prinsipial mövqe, yalnız həmin dövrün siyasi şəraitinə qarşı mübarizə deyil, həm də Azərbaycanın müstəqillik hərəkatının simvoluna çevrildi. O, hər zaman xalqının azadlıq və müstəqillik istəyinə sadiq qalaraq, bu yolda bütün maneələri aşmağa çalışdı. 20 Yanvarın qurbanlarını və onların ailələrini unutmayaraq, faciənin ildönümlərində onların xatirəsini yad edərək, Azərbaycan xalqının müstəqillik mübarizəsinə verdiyi dəyəri daim önə çəkdi.

Ulu Öndər Heydər Əliyev, 20 Yanvar faciəsindən sonra, Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsinin və azadlıq hərəkatının əsas rəhbər siması kimi tanındı. Onun bu rolu, yalnız o dövrdə deyil, eyni zamanda Azərbaycanın gələcək inkişafı və müstəqilliyinin qorunması üçün də böyük əhəmiyyət kəsb etdi. O, hər zaman Azərbaycanın milli maraqlarını qorumaq və xalqın haqqını müdafiə etmək üçün mübarizəyə davam etdi.

20 Yanvar faciəsi, Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətindəki ən mühüm anlardan biri oldu. Onun bu hadisəyə qarşı göstərdiyi cəsarətli və düzgün mövqe, Azərbaycan xalqının müstəqillik mübarizəsinin simvoluna çevrildi və Azərbaycanın gələcək müstəqilliyinin əsasını qoydu. Heydər Əliyevin 20 Yanvara göstərdiyi ehtiram və qayğı, Azərbaycanın siyasi tarixində silinməz izlər buraxdı və onun liderlik dövrü, ölkənin müstəqilliyinin qorunması və inkişafı baxımından böyük əhəmiyyət kəsb etdi.

Şəhidlərimizə Allah rəhmət eləsin!

Taleh Məmmədov

“Şirvan Operating Company Ltd” şirkətinin

Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin sədri