Bakı şəhərinin 205, 64, 138, 111, 285, 269, 56, 170, 116, 16 nömrəli, Sumqayıt şəhərinin 6 nömrəli, Xırdalan şəhərinin 5 nömrəli və Gəncə şəhərinin 37 nömrəli məktəblərində valideynlərdən pul toplandığı iddia edilir. FAKT/İDDİA

5 Oktyabr – Müəllimlər Günü Azərbaycanda hər il müxtəlif təntənəli tədbirlərlə qeyd olunur. Bu gün müəllimlərə ehtiram, onların əməyinə hörmət və minnətdarlıq günü kimi qəbul edilir. Amma təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, son illərdə bu bayram əsl mahiyyətini itirərək neqativ hallarla yadda qalır. Sosial şəbəkələrdə və mediada valideynlər tərəfindən səsləndirilən şikayətlər göstərir ki, bir çox məktəblərdə Müəllimlər Günü ilə əlaqədar valideynlərdən pul yığılır.

“Heqiqixeber.az” redaksiyasına da daxil olan çoxsaylı müraciətlər bunu təsdiqləyir. Şikayətlərə görə, Bakı şəhərinin 205, 64, 138, 111, 285, 269, 56, 170, 116, 16 nömrəli, Sumqayıt şəhərinin 6 nömrəli, Xırdalan şəhərinin 5 nömrəli və Gəncə şəhərinin 37 nömrəli məktəblərində valideynlərdən pul toplandığı bildirilib. Məbləğlər isə müxtəlifdir: bəzi məktəblərdə 20 manat, digərlərində isə 50 manata qədər dəyişir. Əks halda valideynlər özlərini “hörmətsiz” vəziyyətdə görə bilərlər.

Müəllimlərə hədiyyə etmək üçün toplanan pullar artıq könüllülük prinsipi daşımır. Valideynlər məcburiyyət qarşısında qalaraq bu prosesə qoşulurlar. Əks halda övladlarının müəllimlər tərəfindən “soyuq münasibət görəcəyindən” ehtiyatlanırlar. Bu isə məktəblərdə rüşvət və təzyiq mühitinin formalaşmasına gətirib çıxarır.

Qanunlarımızda, o cümlədən Elm və Təhsil Nazirliyinin dəfələrlə verdiyi rəsmi açıqlamalarda hər hansı pul yığılmasının qəti qadağan olduğu açıq şəkildə qeyd edilir. Nazir Emin Əmrullayev də dəfələrlə bildirmişdi ki, valideynlərdən pul yığılması yolverilməzdir. Amma sual yaranır: əgər qadağandırsa, niyə bu qədər məktəbdə faktlar təkrar-təkrar baş verir? Məktəb direktorları niyə nazirin tapşırıqlarına əməl etmir?

Şikayətlərin sayı artdıqca cəmiyyətin sualları da çoxalır. Elm və Təhsil Naziri Emin Əmrullayev bu şikayətləri görmürmü, yoxsa görməzdən gəlir? Əgər Nazirlik bu prosesi ciddi nəzarətdə saxlasaydı, bu qədər çox məktəbdə valideynlərin şikayətləri eyni mövzuda olmazdı. Demək ki, ya nəzarət zəifdir, ya da məktəb rəhbərləri özlərini tam arxayın hiss edirlər.

Nəticə etibarilə təhsil sistemimizdə ictimai etimad sarsılır. Valideynlər məktəbi uşaqlarına bilik vermək, savad qazandırmaq ünvanı kimi yox, rüşvət mexanizminin işlədiyi mərkəz kimi görməyə başlayırlar. Bu isə həm təhsil sisteminə, həm də müəllim peşəsinin nüfuzuna ciddi zərbədir.

Maraqlıdır ki, pul yığımı halları barədə illərdir şikayətlər səslənsə də, çox az halda direktorlar və ya müəllimlər barəsində ciddi tədbirlər görülür. Bu da həmin şəxslərdə bir “toxunulmazlıq” hissi yaradır. Onlar qanunlara məhəl qoymur, nazirliyin tapşırıqlarını isə heçə sayırlar.

Bir çox hallarda direktorların “himayədarları” olduğu barədə iddialar da səslənir. Əgər belədirsə, o zaman bu, sistemin nə qədər çürüdüyünü göstərir. Çünki qanun qarşısında hamı bərabər olmalıdır. Əgər qanun məktəb direktorlarına işləmir və onlar istədiklərini edə bilirlərsə, deməli, təhsil sahəsində idarəçilik böhranı yaşanır.

Məktəblərdə pul yığımı yalnız maliyyə məsələsi deyil, həm də psixoloji və sosial problemdir. Uşaqlar öz gözləri ilə görürlər ki, müəllimlərin münasibəti hədiyyəyə, pul miqdarına görə dəyişir. Bu, gənclərdə korrupsiya psixologiyasının formalaşmasına gətirib çıxarır. Onlar düşünürlər ki, həyatda uğur qazanmaq üçün savadlı olmaq yox, pul vermək lazımdır.

Bundan başqa, müəllim peşəsinin cəmiyyət içindəki nüfuzu da xeyli zədələnir. Əgər valideynlər müəllimə hörməti məcburi pul yığımı ilə ifadə etməli olursa, bu, müəllimlərin illərlə qazandıqları hörməti bir an içində puç edir.

Əslində problemin həlli çətin deyil. İlk növbədə Elm və Təhsil Nazirliyi daxil olan hər bir şikayəti ciddi araşdırmalı, günahkar direktorlar və müəllimlər barəsində dərhal sərt tədbirlər görməlidir. Təhsil sahəsində korrupsiyaya qarşı mübarizə yalnız sözlə yox, əməli addımlarla aparılmalıdır.

Bundan əlavə, ictimai nəzarət mexanizmləri də gücləndirilməlidir. Valideynlər öz şikayətlərini anonim şəkildə də olsa, rahatlıqla bildirə bilməlidirlər. Media orqanlarının bu məsələlərdə araşdırıcı rolunu dəstəkləmək vacibdir.

Ən əsası isə, müəllimlərin sosial rifahı yüksəldilməlidir. Müəllim layiqli əməkhaqqı alarsa, heç bir əlavə “gözlənti”yə ehtiyac qalmaz. Dövlət müəllimlərə dəyər verdikcə, cəmiyyət də müəllimə hörməti daha səmimi şəkildə ifadə edəcək.

Müəllimlər Günü münasibətilə təhsil ocaqlarında baş verən pul yığımı faktları bir daha göstərir ki, sistemli problemlər həllini tapmayıb. Məktəb direktorları qanunlara məhəl qoymur, Elm və Təhsil Nazirliyinin tapşırıqlarını isə heçə sayırlar. Əgər Nazir Emin Əmrullayev bu hallara qarşı ciddi addımlar atmasa, gələcəkdə valideynlərin məktəbə inamı tamamilə itəcək.

Təhsil sistemində baş verən korrupsiya halları yalnız bu günün problemi deyil, həm də sabahın faciəsidir. Çünki korrupsiyanın hökm sürdüyü yerdə nə savad, nə də gələcək var. Azərbaycanda təhsilin inkişafı üçün ilk növbədə rüşvət və pul yığımı praktikasına son qoyulmalıdır. Əks halda, təhsil sistemi yalnız kağız üzərində qalacaq və gələcək nəsillərin taleyi təhlükəyə düşəcək.

Adları çəkilənlərin mövqeyini tanıyırıq.

Heqiqixeber.az