Şahin Seyidzadə: Azərbaycanın yaşıl enerji sahəsindəki təşəbbüsləri xüsusi əhəmiyyət daşıyır

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2 iyun 2025-ci il tarixində Bakı Ekspo Mərkəzində keçirilən 30-cu Yubiley Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisi (“Caspian Oil and Gas”), 13-cü Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji Sərgisi (“Caspian Power”) və “Baku Energy Forum”un rəsmi açılış mərasimində çıxış edərək ölkənin enerji sahəsində keçdiyi tarixi yola və gələcəyə dair vizyonuna dair mühüm mesajlar verdi. Bu çıxış həm Azərbaycanın qlobal enerji siyasətindəki əhəmiyyətini nümayiş etdirdi, həm də ölkənin COP29 sədrliyi fonunda yeni enerji gündəliyinə olan məsuliyyətli yanaşmasını əks etdirdi. Prezident İlham Əliyev çıxışında Azərbaycanın enerji sektorunda əldə etdiyi nailiyyətlərin başlanğıc nöqtəsinə diqqət çəkdi. 1994-cü ildə keçirilən ilk Beynəlxalq Neft və Qaz sərgisi və onun nəticəsi olaraq imzalanan “Əsrin müqaviləsi” Azərbaycanın beynəlxalq enerji bazarına çıxışını təmin etdi və ölkənin iqtisadi dirçəlişinin əsasını qoydu. O zamanlar siyasi qeyri-sabitlik, iqtisadi çöküş və sosial böhran şəraitində Ümummilli Lider Heydər Əliyevin uzaqgörənliyi və iradəsi ilə həyata keçirilən bu addım Azərbaycanın enerji strategiyasının təməl daşı oldu. Prezident İlham Əliyevin sözlərinə görə, həmin tarixi addım Azərbaycanın həqiqi müstəqilliyinin təməlini qoydu və bu günə qədər davam edən uğurlu inkişafın başlanğıcı oldu. Azərbaycan bu gün sabit siyasi sistemə, özünü təmin edən və dinamik iqtisadiyyata malikdir. Prezident İlham Əliyev çıxışında ölkənin iqtisadi göstəricilərinə toxunaraq qeyd etdi ki, neft və qaz sektorunun ÜDM-də payı 30 faizdən artıqdır. Bununla yanaşı, ölkə genişmiqyaslı islahatlarla iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə və sosial rifahın yüksəldilməsinə nail olub. Xarici borcun ÜDM-ə nisbəti 7 faizdən azdır və ölkənin strateji valyuta ehtiyatları bu borcu 14 dəfə üstələyir. Eyni zamanda, yoxsulluq səviyyəsi 5 faizə qədər endirilib ki, bu da resursların səmərəli və ədalətli bölüşdürülməsinin nəticəsidir.

Prezident İlham Əliyev insan kapitalının inkişafına xüsusi önəm verildiyini vurğulayaraq, savadlılıq səviyyəsinin 100 faiz olduğunu bildirdi. Təhsil və sosial infrastruktur sahələrinə qoyulan investisiyalar, Azərbaycanın regionda nüfuz sahibi olan, sabitlik və inkişaf modeli təqdim edən bir ölkəyə çevrilməsində mühüm rol oynayıb. Bu yanaşma uzunmüddətli dayanıqlı inkişafa hesablanmış strategiyanın ayrılmaz tərkib hissəsidir.

Azərbaycanın coğrafi baxımdan dənizə çıxışı olmayan ölkə olmasına baxmayaraq, Prezident İlham Əliyev qeyd etdi ki, ölkə Avrasiyanın əsas enerji və nəqliyyat qovşaqlarından birinə çevrilib. Bu nailiyyət Cənub Qaz Dəhlizi kimi mühüm layihələr, eləcə də Xəzər dənizindən Aralıq və Qara dənizlərə qədər uzanan strateji boru kəmərlərinin inşası ilə təmin olunub. Hazırda bu dəhliz vasitəsilə Azərbaycanın təbii qazı İtaliya sahillərinə qədər çatdırılır və bu, ölkənin enerji sahəsindəki geosiyasi mövqeyini daha da gücləndirir. Azərbaycanın qaz ixracı sürətlə artır. Əgər bir il öncə ölkə səkkiz ölkəyə qaz ixrac edirdisə, bu gün bu rəqəm artıq 12-yə çatmışdır. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, bu göstərici hələ yekun deyil və Azərbaycan daha bir neçə ölkə ilə danışıqlar aparır. Bu, Azərbaycanın qlobal qaz bazarında rolunun getdikcə artdığını və onun strateji tərəfdaşlıq potensialının yüksəldiyini göstərir. Neft və qazla zəngin ölkə olaraq Azərbaycanın yaşıl enerji sahəsindəki təşəbbüsləri xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Prezidentin sözlərinə görə, yaşıl enerji sahəsinə həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə sərmayələr yatırılır. Bu sahədə atılan addımlar təkcə daxili enerji tələbatının qarşılanması üçün deyil, həm də qaz istehlakını azaltmaq və ixrac potensialını artırmaq məqsədi daşıyır. Ötən ilki Bakı Enerji Həftəsində imzalanan 1000 meqavatlıq yaşıl enerji layihələri bu ilin tədbiri çərçivəsində yeni sazişlərlə davam etdiriləcək. Bu, Azərbaycanın yaşıl enerji gündəliyinin reallığa çevrildiyini göstərir. Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi ölkənin qlobal iqlim siyasətindəki yeni mövqeyini göstərir. COP29 Azərbaycanın təkcə enerji bazarlarında deyil, həm də qlobal ekoloji siyasətdə məsuliyyətli aktor kimi tanındığını sübut etdi. Azərbaycan bu gün təkcə enerji ixrac edən ölkə deyil, eyni zamanda enerji diplomatiyasının və qlobal enerji təhlükəsizliyinin formalaşmasında fəal iştirak edən lider dövlətdir. COP29-un uğurla keçirilməsi və ölkənin strateji layihələri ilə enerji və iqlim gündəliyindəki balanslı mövqeyi, Azərbaycanın gələcək onilliklər üçün mühüm beynəlxalq aktor olaraq qalacağını sübut edir.

Prezident İlham Əliyev çıxışında vurğuladı ki, Azərbaycan hər zaman istehsalçılar, tranzit ölkələr və istehlakçılar arasında maraqların balanslaşdırılmasına çalışıb. Bu, uzunmüddətli və sabit əməkdaşlığın təminatı üçün əsas şərtdir. Enerji sahəsində uğurun sirri təkcə texniki və maliyyə faktorlarında deyil, eyni zamanda bu üçtərəfli balansın düzgün qurulmasındadır. Azərbaycanın diplomatik və texnoloji imkanlarını birləşdirərək bu balansı qoruması onun beynəlxalq nüfuzunu artıran əsas faktorlardan biridir.

Prezident İlham Əliyevin Bakı Enerji Həftəsindəki çıxışı Azərbaycanın enerji strategiyasının məntiqi davamı və gələcəyə yönəlmiş baxışını aydın şəkildə ortaya qoydu. Bu strategiya yalnız neft və qazla məhdudlaşmır; o, eyni zamanda yaşıl enerji, sosial rifah, regional sabitlik və beynəlxalq əməkdaşlıq prinsipləri ilə zənginləşdirilmiş kompleks bir inkişaf modelidir.